DÜNYA DİYABET GÜNÜ

Bugün 14 Kasım Dünya Diyabet Günü. İnsülini bulan Frederik Banting'in doğum günü olan bu tarih, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Diyabet Federasyonu (IDF) tarafından "Dünya Diyabet Günü” olarak belirlenmiştir. Asıl amaç giderek artan diyabet hastalığına karşı farkındalığın artırılması ve bu hastalığa karşı önlem alınmasını sağlamaktır.

Diyabet, pankreastan salgılanarak kan şekerinin kullanımını düzenleyen insülin hormonu salgısının tamamen veya kısmen yetersizliği sonucu gelişen karbonhidrat, yağ ve protein metabolizması bozukluğudur. Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinir. Diyabet günümüzün en büyük küresel sağlık problemlerinden biri haline gelmiştir. Yayımlanan güncel veriler, Dünya genelinde 537 milyon yetişkinin diyabet hastası olduğunu göstermektedir. Türkiye'de ise yaklaşık 9 milyon diyabet hastası olduğu düşünülmekte.

Diyabet, tip 1, tip 2, gestasyonel diyabeti ve diğer spesifik tipler olmak üzere 4 grupta sınıflanır. İnsüline bağımlı olarak da bilinen tip 1 diyabet, pankreas hücrelerinin zarar görmesi sonucu oluşur. Çok su içme, sık idrara çıkma, halsizlik, kilo kaybı gibi belirtileri vardır. Tip 2 diyabette insülin direnci ve insülin salgılanması bozukluğu görülür. Tip 2 diyabet tüm diyabetlilerin yaklaşık %90-95'ini oluşturur. En büyük risk faktörleri; obezite, genetik, gebelik, fiziksel aktivite azlığıdır. Gestasyonel diyabet ise gebelik sırasında ortaya çıkan diyabet tipidir.

Çağımızın en önemli hastalığı olarak da bilinen diyabet beslenme şeklimiz ile de doğrudan ilgilidir. Doymuş yağlardan zengin, lifli gıdadan fakir, kalorisi yüksek ve hızlı hazırlanan beslenme tarzının benimsenmesi, diyabet prevalansında hızlı bir artışa yol açar. Bunların yerine posa açısından zengin olan sebze, meyve ve kurubaklagillerin yeterli tüketilmesi diyetisyenler tarafından önerilmektedir. Ayrıca öğünlerde süt ve süt ürünleri gibi kaliteli protein kaynaklarının da yer alması önemlidir. İşlenmiş tahıllardan uzak durulmalı, yağ, şeker, tuz kullanımı olabildiğince azaltılmalıdır.

Sonuç olarak diyabet tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de çok önemli bir sağlık sorunudur. Diyabetin önlenmesi açısından değiştirilebilir risk faktörlerinin başında beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam gelir. Yaşam biçimimizi değiştirerek diyabet ile mücadele edebiliriz. Toplumda bu farkındalığın sağlanması, çocuk yaşlardan itibaren sağlıklı beslenme alışkanlıklarının edinilmesi ile bu hastalığın görülme riski azaltılabilir.