NEY, NEYİ ANLATIR?

Bişnev in ney çün hikâyet mîküned

Ez cüdâyîhâ şikâyet mîküned

Dinle, bu ney neler hikâyet eder,

ayrılıklardan nasıl şikâyet eder.

Kez neyistân tâ merâ bübrîdeend

Ez nefîrem merd ü zen nâlîdeend

Beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryâdımdan

erkek ve kadın müteessir olmakta ve inlemektedir.

....................................

Âteşest în bang-i nây ü nîst bâd

Her ki în âteş nedâred nîst bâd

Şu neyin sesi âteşdir; havâ değildir.

Her kimde bu âteş yoksa, o kimse yok olsun.

Âteş-i ıskest ke'nder ney fütâd

Cûşiş-i ışkest ke'nder mey fütâd

Neydeki âteş ile meydeki kabarış, hep aşk eseridir.

Ney harîf-i herki ez yârî bürîd

Perdehâyeş perdehây-i mâ dirîd

Ney, yârinden ayrılmış olanın arkadaşıdır. Onun makam perdeleri,

bizim nûrânî ve zulmânî perdelerimizi -yânî, vuslata mânî olan perdelerimizi- yırtmıştır.

………………

İbrahim Kaygusuz; "MEVLEVİLİĞİN SOSYOLOJİSİ” isimli kitabının 161. sayfasında şöyle der:

"Mevlevi musikisinin sembol enstrümanı neydir. Mevlana zamanında rebab çalınıyordu. Sonradan ney ve kudüm, Mevlevi müziğinin özel icra vasıtaları haline geldi.

Ney, Mevlana ve mesnevi üçlüsü arasında kuvvetli manevi bir ilişki bulunmaktadır. Mesnevinin ilk beyti, ney'in ayrılıktan şikayeti ile başlamaktadır. Ney, kamışlıktan ayrı düştüğü için inlemektedir. İnsan da, ruhlar aleminden dünyaya sürgün edildiği ve haktan ayrı düştüğü için ıstırap duymaktadır. İnsan dünyada yaşadığı müddetçe ve acılar çektikçe, ruh alemindeki mutluluğunun özlemini duyacak, yabancı olduğu ve sürgün gibi yaşadığı bu dünyadan kurtuluş yollarını arayacaktır. Mevlevilik ile özdeşleşen sema zikrinde ney, olmazsa olmaz bir enstrümandır.”

Yazarın Diğer Yazıları

Yazarın bütün yazıları