MESNEVİDE DEĞERLER EĞİTİMİ

Mevlana İslam âleminin yetiştirdiği önemli şahsiyetlerden biridir. Çok yönlü bir kişiliğe sahiptir. O bir bilgin, mütefekkir, şair, mutasavvıf ve gönül ehlidir. Mevlana aynı zamanda bir eğitimcidir. Eğitimle ilgili orijinal düşüncelere sahiptir.

Mevlana'ya göre akıl ve eğitim birbiriyle ilişkilidir. Eğitimde aynı zamanda sevgi dili kullanmalı, sevdirerek öğretmek gerekmektedir. Eğitim insanın eksiklerini gidermek, Allah'a yaklaştırmak, insanı mükemmel hale getirmeye çalışmaktır. Eğitim yolu ile kişiler daha iyi insan olabilirler. Aynı zamanda eğitimde değişim önemlidir.

Mevlâna'nın, yaşadığı dönemin sorunlarına olduğu kadar, günümüzün önemli bazı sorunlarına da çözüm olabilecek önerilerinin yer aldığı Mesnevî'de değerler de önemli yer tutmuştur. Günümüzde ihtiyaç hissedilen birçok insani değeri Mesnevî'de bulmak mümkündür. Mevlâna üzerine uzun yıllar araştırma yapan İrene Melikoff'un;

"Mevlâna'nın Mesnevîsi, bütün dillere çevrilip bütün insanlar tarafından okunsaydı, milletler arasında savaş diye bir şey olmaz, herkes barış içinde yaşardı” ifadesi, dikkate değer bir tespittir. Hoşgörüyü, tahammülü, anlayış ve mütevazılığı esas alan, insanlığı huzur, güven ve barışa davet eden Mevlâna'nın Mesnevî'sinin değerlere bakışını ve değerleri işleme şeklini bilmek, değerler eğitiminin amaçlarına ulaşması noktasında önemli katkılar sağlayacak türdendir.

İnsanları ortak bir değer anlayışında buluşturmak; ahlaki, insani, manevi değerlere saygılı bireyler olarak yetiştirmek için doğru yönde verilen değerler eğitimin önemi inkâr edilemez. Toplumsal hayatın ve toplumsal düzenin uyumlu bir şekilde sürdürülebilmesi için, toplum tarafından onaylanan değerlerin yeni nesillere aktarılması ve toplum tarafından onaylanmayan değerlerin ise ortadan kaldırılması ya da işlevsiz bırakılması, ancak değerler eğitimi ile gerçekleştirilebilir.

Temel hedefi, bireylerin amaçlı, azimli ve olumlu kişiler olarak yetiştirilmelerini sağlamak olan değerler eğitimi, çağımızın sorunlarına etkili çözümler üretebilecek önemli bir alan olarak değerlendirilmektedir. Kişiyi belirli amaçlara, farklı alternatifler arasından seçim yapmaya iten nedenler olarak tanımlanan değerler, tutumların temel yapısını oluştururlar.

Bireyler karar alırken, sosyal olaylarda seçimde bulunurken veya sosyal bir olay ya da durumla karşılaştığında tavır belirlerken değerlerden yararlanırlar. Değerler, bireylerin kararlarına, tutum ve davranışlarına yön veren önemli kriterler olduklarından, bireylerin değerlerinin bilinmesi, tutum ve davranışlarının gerekçelerinin anlaşılmasını kolaylaştırabilir.

Toplumların geleceklerinin iyi eğitilmiş, karakterli ve ahlaklı insanlar tarafından şekilleneceği gerçeği ve bu özelliklere haiz kişilerin de kendiliğinden yetişemeyecekleri hususu dikkate alındığında; iyi eğitilmiş, karakterli ve ahlaklı bireylerin yetişebilmeleri için okullara önemli görevler düşmektedir. Okulların toplumda ortaya çıkan etik problemlere izleyici kalmaları değil, yeni neslin değerlerini, sosyal davranışlarını, karakterlerini etkileyebilmeleri ve dolayısıyla toplumun sağlıklı etik değerlere sahip olmasına katkıda bulunmaları beklenmektedir. Bireylerin, kendilerini içinde yaşadıkları toplumun bir üyesi olarak kabul etmeleri ve toplumla bütünleşmeleri sürecine katkıda bulunmak okulların önemli işlevleri arasında sayılabilir.