KONYA’NIN KAPADOKYA’SI

TYB Konya Şubesi, üye yazarlarını hafta sonu Pazar günü, Konya'nın Kapadokya'sı Kilistra'ya; "Yazılacak Çok Şeyimiz Var” ana başlığıyla kültür gezisine götürdü. Bu fakir, Ankara'da olduğu için katılamadı. Ama katılamasam da, Kilistra'nın, tarihe mal olmuş, turizme kazandırılması gereken bir yer olduğunu bilenlerdenim. Bu nedenle kısa da olsa bir tarihi yolculuk yaptırmak istiyorum gönül dostlarıma;

Kilistra Antik Kenti Konya'nın 45 kilometre güney-batısında, Meram ilçesine bağlı Hatunsaray (Lystra) Beldesi Gökyurt Helenistik ve Roma dönemlerinde yoğun yerleşime sahne olan ve Erken Hristiyanlık Dönemi'nde hızla büyüyen Kilistra (MS VI.-XIII. yüzyıl) zamanla Kapadokya benzeri bir mimarî dokuya kavuşmuştur.

Kilistra Antik Kenti, tarihî Kral Yolu (Via Sebaste) üzerinde yer alır. Stratejik öneme sahip olan Lystra, Roma İmparatorluğu'nun güney uçlarında İmparator Augustus tarafından askerî koloni yapılan beş merkezden biridir. Aynı dönemde Anadolu'yu gezen (MS 49-56) Aziz Paulus ve Barnabas'ın yeni vaz'ettikleri dine Lystra halkının çoğunluğu katılmıştır.

Haberci Paulus'un Barnabas ile geldiği ilk gezisinde Konya'da yaptığı ilk vaazında konuşma yaptığı sinegogun karşısındaki evin penceresinde kendisini dinleyen güzel Theakla, bekâretini koruması, kutsal yola kendisini adaması, bu uğurda Romalı'lardan işkence görmesi, ölüme mahkûm edilmesi nedeniyle kutsanmış ve Azîze makamına erişmiştir.

Azîze Theakla'nın yanı sıra Lystra'da (Hatunsaray) hayatını kurtaran, onu tedavi eden Musevî ailenin çocuğu olan Timoteos, Paulus'un en seçkin yardımcıları arasına katılmıştır. Efes Piskoposu da seçilen Timoteus için, Paulus gönderdiği mektuplarda "çömezim” diye hitap etmektedir. Selânik'e, Makedonya'ya ve Korint'e de görevli gönderilen ve "imanda öz oğlum”, "sevgili oğlum”, "kardeşimiz” dediği Timoteos'un örnek kişiliği, öğüt vericiliği yanında sorunları çözmede bulduğu pratik çözümlerden de bahsedilmiştir.

Kilistra, Aziz Paulus'un yaşamında önemli bir yer olması ve mimari açıdan kiliseler, şapeller, manastırlar, gözcü kuleleri, sığınaklar, antik yollar, mahalleler, seramik atölyeleri gibi değerli örnekleriyle ön plana çıkmaktadır.

Konya'da, milattan önce 3. yüzyılda yerleşim yeri olarak kullanılmaya başlanan ve tarihi "Kral Yolu" üzerinde Kapadokya benzeri dokusu ile dikkati çeken "Kilistra Antik Kenti", Haç Planlı Şapel, Sümbül Kilise ve Büyük Su Sarnıcı ile ziyaretçilerine tarihsel yolculuk yaptırıyor.

Prof. Dr. Fethullah Arık:

"Bölgede daha çok kaya oyma yapılar bulunuyor. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü burada çalışma yaptı. Çalışmalar sonrasında burada Haç Planlı Şapel ve yerleşim alanları bulunmuş, temizleme çalışmalarından sonra da ziyarete açılmıştır. Ancak halen destek beklemektedir.

"Belki de savunma amacıyla buraları kullanmışlar"

Kilistra'nın güzergah üzerinde gizli bir nokta olarak değerlendirilebileceğine dikkati çeken Arık, "Bu bölgeden Beyşehir'e kadar giden bir hat var. Bu hat üzerinde tıpkı Kapadokya'da olduğu gibi volkanik tüflere oyulmuş yapılar içinde yaşamışlar. Belki de savunma amacıyla buraları kullanmışlar." Demektedir.

Konya'mızda; gezilecek, not alınacak, kitaplaştırılacak, daha çok güzelliklerimiz var. Allah kısmet ederse Konya'mızın bu güzelliklerini ele alan; "KONYA'DA ZAMAN” isimli çalışmam son aşamaya geldi. Yakın zamanda dostlarla paylaşacağım kitabımı. (30 HAZİRAN 2022)