(İLİSTRA) YOLLARBAŞI

13 Ekim Pazar günü SELÇUKYA KÜLTÜR SANAT DERNEĞİ ile güzel bir kültür gezisi yaptık. Yolumuz; Kazım Karabekir ilçesi Akarköy'e düştü. Burada şair/ yazar/ eğitimci dostlarla muhabbet ettik. Tarihi soluduk, gönül dostlarının sohbetinde bulunduk. Tekrar gelmemizi istemişler. En kısa zamanda burada da Şiir şöleni yapacağız inşallah.

Akarköy'den sonra Yollarbaşı'na uğramamak olmazdı. Bu yörelere gelmişken, tarih kokan, geçmişten günümüze bize bir şeyler fısıldayan bu mekanları ziyaret etmemek vefasızlık olurdu diye düşündük ve rotamızı Yollarbaşı'na çevirdik.

Hem okullarda hem de Konya ve çevresindeki il, ilçe ve köylerde kültür/ sanat gezilerimizle gönül yapmaya, şiiri sevdirmeye devam edeceğiz.  

Yollarbaşı'nın tarihi insanlık tarihi kadar eskidir. Bu bölgede Hititlerden başlayıp Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Karamanoğulları ve Osmanlı dönemlerinin izleri görülür.

Tarihçe. Eski Likaonya köylerinden biri olan yerleşim, 451 yılı kayıtlarında İlistra, 1914 yılı kayıtlarında ise İlisıra olarak geçmektedir. 1948 yılında belediye teşkilatı kurulan köyün adı 1961 yılında Türkçe olmadığı için "Yollarbaşı"na dönüştürüldü.

Buranın Türk tarihi Selçuklularla başlamaktadır. Konya ile Larende (Karaman) yol güzergâhı üzerinde bulunması eskiden beri önemini korumuş ve değişik uygarlıkların yaşamasına neden olmuştur. Büyük ihtimalle Roma döneminden kalan (İlistra) adı halk tarafında İlisra olarak söylene gelmiştir. Ancak adların Türkçeleştirilmesi projesi ile yine yolların kesiştiği yerde olması nedeniyle Yollarbaşı olarak adlandırılmıştır. Konya-Karaman yolu üzerinde olması, ayrıca Özkes Boğazı yolu ile dağ köylerinden buraya yolun bulunması bu adı almasında etken olmuştur.

Eski çağlardan kalma bir uygarlık merkezi olan bu yerleşim yerinin adı o zamanlar "İlistra" dır. Köyün ortasındaki höyüğün de Etiler'den veya Firikyalılar çağından kalma olduğu düşünülmektedir. Buranın ilk insanları İsoriler'dir. İsoriler döneminde Yollarbaşı Köyü İsoriler'in önemli bir şehri durumundadır.

Bu tarihi yerleşim yerinde pek çok eski uygarlık kalıntıları varsa da zamanla bunlar yok olmuş, bir kısım mezar taşları, mermer sütunlar ve kitabeli mermerler de Karamanoğulları zamanında Karaman'a götürülmüştür.

Şu anda uygarlık kalıntısı olarak sadece Höyük ve şimdi cami olarak kullanılan kilise ve mezar taşları, mermer dikme ve sütun başlıklarına rastlanılmaktadır. Buradan Karaman'daki Hatuniye Medresesi kapı portalının sol yan tarafında tabana yatık olarak yerleştirilen ve bir anıt olduğu sanılan dikdörtgen beyaz mermer taşta kitabe yazılıdır. Kitabede "İmparator ve Kayzer Trakyanos Sebastos Germania'nın Fatihi Dakya'nın Fatihi ve en büyük Baş Rahip, Vatı'nın Pederi ve koruyucusu İlistra'nın halkı” yazılı olduğu  belirtilmektedir.

Ayrıca burasının bir piskoposluk merkezi olduğu, burada para basıldığı, ele geçen paralardan anlaşılmaktadır. Paraların üzerinde Yunanca "İlictraon” İlistra Konian Avkonias yazmakta ve üzerinde Tanrı Zeus, Athena, Herakles ve Eros'ların büstleri, üzüm salkımı, su tanrısı ve kartal figürleri bulunmaktadır.

İsa'nın ölümünden sonra bütün dünyaya dağılan havarilerden Sen Paul birçok yerden kovularak İlistra'ya gelmiştir, burada Hıristiyanlık dinini İsoriler'e tanıtmış ve çoğuna kabul ettirmiştir. Ancak Yahudilerin kışkırtmaları ile burada dövülerek, öldü sanılıp bırakılmıştır.

Aziz Pavlos ve beraber olan Barnabas birlikte buradan "Derbe'ye” çıkmışlardır. Derbe'nin Karaman bölgesinde olduğu ancak yerinin neresi olduğu kesinlik kazanmamıştır. Daha sonra İzoryalılar Devleti Hristiyanlığı seçmiş ve ilk merkezi Karaman çevresi olmuştur.

Tarihte adı geçen İlisra Kalesi yıkılmış olup, İmirme Dağında küçük ve büyük kale diye adlandırılan kale kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca altı adet kilise kalıntısı mevcuttur. (karamandan.com)

1955 yılına kadar köy olan Yollarbaşı bu tarihte belediye olmuştur. 12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı kanunla, 30 Mart 2014 yılına kadar belde olan Yollarbaşı, tekrar köyü dönüşmüştür.

Karaman-Konya yolunun kenarındadır. Kuzeyinde Mecidiye, güneyinde Pınarbaşı, Yazılı ve Başkışla, batısında Kazım Karabekir ilçesi, doğusunda Çakırbağ ve Bölükyazı ile çevrilidir.