Esbkeşan (At Çeken) Kulu

Konya Vilayeti Salnamesi (H: 1285) 1868 Konya Yıllığı, 1. Cilt sayfa; 56 ve 104'de; 2. Cilt sayfa; 60 ve 123'te, 4. Cilt sayfa, 48 ve 100'de "Kaza-i Esbkeşan” dan söz eder.

Türkçe'de; Atçeken, Farsçada; Esbkeşan olarak bilinir. İyi cins atları çiftleştiren uzman kişi demektir. Esbkeşan (at çeken); genel olarak, doğu batı doğrultusunda Aksaray-Akşehir, kuzey- güney doğrultusunda Ankara-Konya, Karaman arasında kalan ve kapalı bir havza olan Konya bozkırında yaşamışlardır. Tarım için elverişli olmayan bu topraklarda hayvan sürülerini rahatlıkla yayma fırsatına sahip olan Atçekenler (Esbkeşan), XVI. Asrın ortalarında yerleşik hayata geçinceye kadar konar-göçer olarak yaşamışlardır.

Atçekenlerin (Esbkeşan) yaşadıkları Konya bozkırlarının tarihi de, Konya tarihi ile beraberdir.

İkindi sohbetlerinde "geçmişten günümüze kulu” konuşuldu. Kulu Belediye Başkanı, sevgili dostum Dr. Ahmet Yıldız, Kulu hakkında kısa bilgiler verdi. Şöyle dedi;

"Kulu, Konya-Ankara karayolu üzerinde 50 bin nüfuslu bir ilçemizdir. 1965 yılından itibaren İsveç'e başlayan göçlerle gurbeti sıla ettik. Büyükşehir yasası'nın çıkmasından sonra hizmet alımı hızlanmıştır. 1954 yılında ilçe olan kulu geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar. 1965 yılından itibaren İsveç'e başlayan göçlerle gurbeti sıla ettik. Kulu'da İsveç Konsolosluğu mevcuttur. İsveç başbakanı 2007 yılında Kulu'yu ziyaretinde iyi ağırlanması üzerine başbakan memnuniyetlerini belirtmiş, dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Çankaya köşkü'ne davet edildik. İsveç'e giden birinci jenerasyon para kazanıp Kulu'ya geri dönmeyi düşünürken bugün 3 ve 4. jenerasyonlar tamamen İsveçleşti. Aile müesssesi büyük yara aldı, boşanma vakaları arttı. Bölgede Selçuklu ve Osmanlı zamanında at yetiştiriciliği yapılmış, ordunun koyun ihtiyacı bölgeden temin edilmiştir. Büyükşehir yasası'nın çıkmasından sonra hizmet alımı hızlanmıştır. 2018 yılında imar faaliyetleri hız kazanmıştır.” dedi.

Bölgede atçeken (Esbkeşan) hakimiyeti:

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yılmaz; "Kulu, Anadolu Selçukluları zamanından itibaren bir yerleşim merkezi olup, Cihanbeyli platosu'nun uzantısında yer alır. İlkçağ'da bölgede küçük yerleşim yerleri bulunmaktadır. Tuz gölü ilkçağlardan beri insanların ilgisini çekmiştir. Devletler tarafından tuz bir vergilendirme aracı olarak kullanıldığı için büyük değer kazanmıştır. Türkler, Selçuklu zamanında bölgeye yerleşmişlerdir. 1327-1476 yılları arasında Karamanoğulları hakimiyeti görülür. Göçebe hayatı yaşayan atçekenler (esbkeşan )aşireti, celâlî isyanları sonucu 1591 yılından itibaren dağılmaya başlamıştır. Atçekenlik 1716'da kaldırılmakla birlikte 18. yüzyıl sonlarına kadar devam etmiştir. Dağılan atçekenler; Sultandağı, Bozkır, Beyşehir gibi dağlık kesimlere yerleşmişlerdir.12 haneden bir at vergisi alınmıştır.

Kulu; 1708 yılında Afyon tarafından gelen Yörük Beyi "Kuluboğlu Mustafa” tarafından kurulduğu rivayeti vardır.1701 tarihli sicilde Kulubey Köyü adında bir köye rastlanmaktadır. 1831 yılında 126 hanede 184 erkek nüfus bulunmaktadır. Adana tarafından getirilen Türkmen aşiretler ve Nogay Tatarlarının Kırım'dan bölgeye göç etmesiyle zamanla nüfus artmıştır.

aşiret anlaşmazlıkları sonucu Rişvan aşireti 19. yüzyılda Malatya-adıyaman taraflarından Uzunyayla'ya, sonra Paşadağı'na göç etmişlerdir. Halkın şikayetleri sonucu devlet tarafından geri dönmeleri istenmiş, ancak sayılarının fazla olmasından dolayı bölgeye iskan edilmiştir.
1851 Paşa dağı civarında bulunan aşiretlerin iskanı ile Ankara valisi Vecihi Paşa görevlendirilmiştir.

Aşiret-i mir olan Cihanbeyli aşireti beyi Alişan Bey'in de katıldığı toplantı sonucu kefalet-i müteselsile imzalanmıştır. İskan olunacakların idarî bakımdan Karaman eyaletine bağlanmasına karar verilerek aşiretler cemaatler halinde yerleştirilmiştir. Son yıllarda Rişvan aşiretinin zorla Osmanlı tarafından iskana tabi tutulduğu terör örgütü tarafından işlenilmektedir.” Şeklinde bilgiler sundu.

"Adım adım Konya" desek yeri var. Her ay bir ilçe ve devamlı Konya konuşuluyor, Konya anlatılıyor. Konya, beyinlere nakşediliyor.