CUMALIKIZIK

Uludağ'ın eteklerinde daracık sokakları, orijinal dokusunu yitirmemiş otantik evleri ve köy havasını koruyan atmosferiyle Cumalıkızık Bursa'nın anlatılmaz yaşanır efsanelerinden biri. 700 yıllık gizemli tarihi, Osmanlı'dan kalma binaları, doğal kaynakları, şenlikleri ve yaşanmışlıklarıyla kentin hem tarihi hem de doğal güzellikleri arasında... Üstelik dünyanın en dar sokağı da bu köyde!

UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan Cumalıkızık'ın kuruluş hikâyesinin 1300'lü yıllara kadar uzandığı biliniyor. Osmanlı'da erken dönem sivil mimari örneklerine ev sahipliği yapan köy, Uludağ'ın çevresine kurulan yedi kızık köyünden biri. O zamanlar dağ eteklerine kurulan köyleri tanımlamak için 'kızık' sözcüğü kullanılıyordu. Bu köylerden Cumalıkızık, Hamamlıkızık, Derekızık, Fidyekızık ve Değirmenlikızık olmak üzere beşi günümüze kadar ulaşmış. Aralarında orijinal dokusunu korumuş olan ise Cumalıkızık.

En eski Osmanlı köyü
Hafta sonu günü birlik bile gelebileceğiniz bu güzel köye, Bursa merkezden kalkan dolmuşlarla yaklaşık 20 dakikalık bir yolculuk sonunda ulaşabiliyorsunuz. Yani İstanbul'dan en fazla üç saat... köy meydanına indiğinizde sizi karşılayan tezgâhlar ve yöresel ürünleri satan köylülere uğramadan olmaz. Doğal köy usulü reçeller, salçalar, turşular, erişteler, tarhanalar, köy ekmekle ve daha neler neler...

Meydandan yukarıya doğru yürüdüğünüzde ise ilk olarak Uludağ'dan gelen suyun köyün içinden aktığını göreceksiniz. Kerpiçten yapılmış tarih kokan evler, renk renk duvarlar, kapı tokmakları, sokak çeşmeleri, daracık sokaklarla adeta sizi dünyadan soyutlayarakgeçmişe taşıyor Cumalıkızık...

Köyde yaklaşık 250'yi aşkın ev bulunuyor. Ancak restorasyonlarla evlerin yarısı kullanılır durumda. Köy aslında bundan bir kaç sene öncesine kadar bilinmiyormuş. 2002-2004 yılları arasında yayınlanan 'Kınalı Kar' ciddi şekilde ünlenerek ziyaretçi akınına uğramış.

Köyün içinde dolaşırken insan buranın tarihini, kuruluşunu ya da efsanesini merak etmiyor değil... Kuşaktan kuşağa aktarılan efsanelere göre Tokat civarında yaşamakta olan Oğuz boyularından Kızıklar, 'Karakeçili Aşireti'nin bulunduğu bölgelere göç ederek Ertuğrul Gazi'den yerleşmek için yurt isterlermiş. Ancak Karakeçili Aşireti, Kızıklar'ın bu isteğine karşı çıkmış. Bunun üzerine Ertuğrul Gazi, düşmanlıklar doğmaması için Kızıklar'a Uludağ'ın o zamanki adıyla 'Keşiş Dağı'nın kuzey eteklerinden yer göstermiş. İki Oğuz boyu arasındaki dostluğu sağlamak için de Kızık boyu beyinin yedi oğlunu Karakeçili Aşireti'nden yedi güzel kızla evlendirmiş.

Cumalıkızık isminin nereden geldiğine dair rivayet ise şöyle, Kızık köylerindeki köylülerin eskiden Cuma namazı için toplandıkları yer olması nedeniyle bu isimle anılır olmuş. Hem barındırdıkları hem de tarihi oldukça ilgi çekici bir yer.

DÜNYANIN EN DAR SOKAĞI

Doğal güzellikleri ve eşsiz tarihinin yanında bu köy efsanelerle ve ilginçliklerle dolu. Dünyanın en dar sokağı olarak anılan ''Cin Aralığı'' Cumalıkızık'ta bulunuyor..

Efsaneye göre Kurtuluş savaşı zamanında Cumalıkızık köyünü basan Yunan askerleri tüm köylüleri camiye toplar ve camiyi yakmaya karar verirler. Köylülerde bir fırsat yakalayıp camiden kaçarlar köylülerin girdiği sokakta iki evin bittiği noktada ufak bir aralık vardır ancak bir insanın yan yan geçebileceği kadar büyüklükte olan aralık sokak girişinden bakıldığında çıkmaz yol olarak görünmektedir.

Köylüler bu sayede aralığın sonunda olan Türk askerlerinin konuşlandığı tepeye ulaşırlar. Yunan askerleri sokağın girişinde geldiğinde gözlerine inanamazlar ve şöyle: Bu insanlar buradan kaçması imkansızdır. Bu olsa olsa cinlerin işidir demiş ve o günden bugüne buranın adı 'Cin Aralığı' olarak kalmıştır.

Cumalı Kızık

Türkmen boylarından Kızık soyundan,

Oğuz ahfadıdır Cumalı Kızık,

Alperen yiğitlik gitmez huyundan,

Osmanlı evladıdır Cumalı Kızık!

Ihlamur kokusu tüm köyü sarar,

Gelen mihmanlara letafet sunar,

İkram etmek için hep konuk arar,

Dostla visalidir Cumalı Kızık!

Asırları aşan Yörük yatağı,

Gönülleri geniş canlar otağı,

Çiçekle örtülü bahçesi bağı,

Cennet misalidir Cumalı Kızık!

Muhabbetle saran eller sıralı,

Yeşermiş taşlarla yollar sıralı,

Ruhları fetheden diller sıralı,

Yunus emsalidir Cumalı Kızık!

Ahi ahlakının yarışı burda,

Kalplerin ihlasla vuruşu burda,

İslam kardeşliği duruşu burda,