CAN SUYU MESNEVİDEN ESİNTİLER

"Mesnevideki ter ü taze mercan dallarını gör, can suyundan bitmiş meyveleri seyret”

"Ben yaşadıkça kur'an'ın bendesiyim. Ben, Hz. Muhammed Mustafa'nın yolunun tozuyum. Biri benden bundan başkasını naklederse, ondan da o sözden de şikâyetçiyim”.

"Toprakta biten güller mahvolur gider. Gönülde biten güller ise kalıcıdır ve ne hoştur”

Ey can; kimseyi kırma. Sözden ağırı yoktur. Beden çok yükü kaldırır ama gönül her sözü kaldıramaz. (Hz. Mevlana)

Can suyu; Fidan dikildikten sonra dibine dökülen su. Ölmek üzere olan kimseye verilen su. Kan.

Can, gönül ve ruh anlamına gelir. Tasavvuf terimi olarak can dervişler için kullanılan bir Mevlevi ıstılahıdır. Mevleviler, kabul olunmak üzere gelen yeni dervişlere; "Can” der.

Can, Mevlevi ana tekkesinde, üç gün saka postunda oturur, orada kalıp kalamayacağına kendi kendine düşünür, muhasebesini yapar. Eğer olumlu sonuca ulaşırsa, hemen kalkar hizmete başlardı. Can, saka postunda, iki dizi üzere oturur, murakabe vaziyeti alırdı. Orada diğer dervişlerin (Canların) yaptığı hizmetleri seyrederdi. Saka postuna oturan kişi, tefekkürle meşgul olduğu için gerektiği zaman, gerektiği kadar konuşurdu. Bu durumda can, herhangi bir vird okumazdı. Can, hizmete kalktığında yapacağı ilk iş ayakçılıktı.

Diğer hizmetlere geçmesi, yeteneğine göre değerlendirilirdi.

"Can, cümleden aziz” atasözüyle, derviş kardeşin her şeyden önemli olduğu dile getirilirdi. İhvan anlatılırken isimlerinin sonuna "Can” kelimesi eklenirdi. Ali Can, Ahmet Can, Mehmet Can… Tarikat kardeşlerinden bahsedilirken, canlar tabiri kullanılırdı.

"Gelün soralım canlara suretinden n'oldı gider,

Dün-gün senünem der iken sebep neyi buldu gider” (Yunus Emre)

"Can çıkar da âşıklardan sır çıkmaz”. (Tokatlı Nuri)

"Ölür ise ten ölür, canlar ölesi değil”. (Hacı Bektaş Veli)

"Altın ne oluyor, can ne oluyor, inci, mercan da nedir bir sevgiye harcanmadıktan, bir sevgiliye feda edilmedikten sonra” (Mevlana)

Can konağını aramadaysan, cansın; bir lokma ekmek arıyorsan ekmeksin, bir damla su arıyorsan susun, zulmün peşindeysen zalimsin, aşkı arıyorsan aşıksın, Gönlün neye kapılmışsa O'sun sen. (Mevlana)

Can ararsan can olursun. Av için yemek ararsan yemek olursun. Neyi ararsan o olursun. (Mevlana)

Dostluk illa yan yana, diz dize olmak değildir. Asıl can cana, kalp kalbe olmaktır. (Mevlana)

Can suyunu sebze ve meyve fidanları için söylüyor ve uyguluyorsak da asıl can suyu ihtiyaç duyduğunda, kurumaya başladığında verilen ilk damla, ilk yudum, en iyi ilaç.

Can suyuna bir başka örnek de yeni doğan bebeğe verilen anne sütü. Bebeğin gelişiminde, sağlıklı olmasında, hastalıklara karşı dirençli kalmasında en etkili yöntemdir anne sütü.

İnsan vücudu nasıl kana ihtiyaç duyarsa, hem dünyada ve hem de ahirette en önemli can suyu imandır. Hayatın ve insanlığın olmazsa olmazıdır. Dünyada insanlar iman can suyu ile sulandığı müddetçe, manen ve ruhen ölümler olmaz. Asıl ölüm, mana ölümüdür, manen kuraklaşmadır. (09 KASIM 2022)