SİBİRYA HİKÂYESİ VE TATAR BALASI NACİ İDİL

Selçukya Kültür Sanat Derneğine gidince gördüm. Boynunda bir fotoğraf makinesi, programa gelenlerin resmin çekmekle meşguldü. Kendine has bir üslubu, mütevazi hali ve esprili tutumu herkesi kendisine meftun ediyordu. Şiir okumaz, resim çekmek dışında pek konuşmazdı. Ancak yüzüne baktığınız zaman insanı kendine hayran bırakan bir haleti ruhiyesi vardı.

Zaman ilerledikçe, Naci İdil amcayı tanıdıkça içim daha çok ısınmaya baladı. Programa gelmeyince gözlerimiz onu arar oldu. Böğrüdelik'e Sibirya'dan gelmişlerdi.

Naci İdil amcaya, Aydınlar Ocağı Başkanı Dr. Mustafa Güçlü: "Tatar Balası” der. Gerçekten bu isim, ona yakışıyor da hani. Naci Amca, bu lakaptan dolayı alınmaz. Neden alınsın ki aslı Tatar zaten.   

Özbek Tatarları 1908 yılında Türkiye'ye gelmişler. 1910 yılında Osmanlı döneminde Akşehir'e bağlı Reşadiye köyüne yerleşmişler. Köyün adı sonradan Böğrüdelik olarak değiştirilmiş.

Rusya-Sibirya Türklerinin liderlerinden Abdürreşit İbrahim Efendi de Böğrüdelik'te kalmıştır. Böğrüdelik, şehit yurdu. Zira Çanakkale'ye elli Mehmetçik gitmiş ve otuz sekiz tanesi şehit olmuş. Böğrüdelik, bir Özbek köyüdür.

Böğrüdelik'ten ve buradaki özbeklerden söz açmışken Sibirya hakkında kıs da olsa bilgi vermekte yarar var.

Sibirya'da bulunan Müslümanların mücadelesi anlatılmaya değer. Çektikleri zulümler, kahramanca direnişleri, dik duruşları ve kararlılıkları kitaplara konu olacak, belgesel niteliği taşımaktadır.  

Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar.

Sibirya bölgesinde; Yakut, Tuva, Hakas, Şor, Altay, Dolgan, Çulım ve Tofalar ile Türk nüfusunu oluşturmaktadırlar. Burada yaşamış olan Türk kavimlerinin yerli halklarla da karışarak oluşturdukları bir etnik gruptur. 15. ve 16. yüzyıllarda Sibir Hanlığı'nı kurmuşlardır.

Sibirya Tatarları tarihsel olarak Yenisey Nehri çevresinden Ural Dağları'nın biraz doğusundaki bölgeye kadar uzanan geniş topraklarda yaşarlar.

Sibirya Tatarlarının geleneksel meslekleri arasında avcılık, at yetiştirme ve hamallık yer almaktadır (at yetiştirme, bölge içinde yer alan ana ticaret yollarından dolayı önemlidir). 19. yüzyıldan itibaren bazı Sibirya Tatarları tabakhanelerde ve kereste fabrikalarında iş aradılar. Modern Sibirya Tatarları çeşitli mesleklerde çalışmaktadırlar.

Eski Türkler büyük olasılıkla güney Sibirya'den geliyorlardı. Önerilen vatan, batı Orta Asya'dan batı Moğolistan'a kadar uzanmaktadır. Proto-Türkler Orta Asya halkıydı ve Doğu Asyalılar ile Sibirya halkı ile yakından ilgiliydi. Proto-Türklerin Doğu Asyalılar fenotipleri vardı.

Sibirya Türklerine ne denir?

сибирские татары [sibirskiye tatarı]) Batı Sibirya'da tatarların etnik grubu, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Rusya içindeki Batı Sibirya'da yaşar. Sibirya bölgesinde; Yakut, Tuva, Hakas, Şor, Altay, Dolgan, Çulım ve Tofalar ile Türk nüfusunu oluşturmaktadırlar.

Sibirya'da ne kadar Türk var?

Sibirya'da yaklaşık 70.000 Yahudi'nin yaşadığı tahmin edilirken, buna karşılık 4.000.000 kadar Türk soyundan türlü halklar yaşamaktadır.

Nüfus yönünden çok olan boy Selçukluların bağlı olduğu Kınık boyu idi. Bayındır, Afşar, Kayı, Çepni, Salur, Bayat, Yıva bunlar da sırasıyla gelirler. Oğuz boyları dışında Anadolu'ya göç eden Türk grupları da şunlardır: Karluk, Kalaç, Çığıl, Kanglı, Uygur, Kıpçak. (24 MAYIS 2024)