YILDIZ ŞELALE

Sultan II. Abdülhamid'in Dolmabahçe Sarayı'ndan daha güvenli bularak taşındığı Yıldız Sarayı, İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasında, Beşiktaş ile Ortaköy arasında bugün Yıldız Parkı olarak bilinen yeşil alandan başlayarak Beşiktaş sırtlarına uzanan geniş arazi içinde yer alır.

Yıldız Sarayı bahçesinde bulunan Yıldız Şale, 1880'de Chalet tipinde yapılmış, 1889'da Alman İmparatoru II. Wilhelm'in İstanbul'a ziyareti sırasında burada ağırlanabilmesi için büyütülmüş, 1898'deyine Alman İmparatoru II. Wilhelm'in ağırlanması için yeni eklentiler yapılarak bugünkü durumuna ulaşılmıştır.

Yıldız Sarayı binalarından yüksek duvarlarla ayrılan, kendine ait bahçe içinde bulunan Yıldız Şale, Sultan II. Abdülhamid'e hatırlı konuklarını, hem kendi sarayının dışında hem de çok yakınında ağırlama olanağı sağlamıştır.

Bodrum kat üzerine zemin ve birinci kat ile musandıralardan oluşan köşkün salonlarla birlikte toplam 60 mekânı bulunmaktadır. Her bölümde yatak odalarına bağlantılı banyolar bulunmakla birlikte en erken tarihli bölümün zemin katında ayrıca bir Türk hamamı vardır. Bütün oda ve salonların tavan ve duvar süslemeleri birbirinden farklı altın varak ve renkli kalem işlerinin yanı sıra kartuşlar içinde manzara resimleri ile bezenmiştir.

Köşkün 1898 yılında eklenen son bölümünde İsveç yapımı büyük çini sobalar yer almaktadır. Büyük Tören Salonu'nda bulunan ve salon için özel olarak Hereke Fabrikası'nda dokunmuş olan halı 400 m2'yi aşan ölçüleri ile dünyada tarihi el dokuma halılarının en büyüğüdür.

CUMHURİYET DÖNEMİ VE ŞALE

Cumhuriyetin ilk yıllarında belediye gazinosu olarak işletilen köşk daha sonra Milli Saraylar idaresine geçmiştir. 1933'te Balkan Konferansı'na ev sahipliği yapan Yıldız Şale mekânları bu dönemde toplantı ve dinlenme salonları, postane, telefon odası, basın odası ve seyahat acentesi olarak işlevlendirilmiştir.

1956-1976 yılları arasında ilk yapılış amacına uygun şekilde Devlet Konukevi olarak kullanılmıştır. Bu süreçteki konuklar arasında İran Şahı Rıza Pehlevi, Pakistan Cumhurbaşkanı İskender Mirza, Tunus Cumhurbaşkanı Habib Burgiba, Suudi Arabistan Kralı Faysal, Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Aleksi Kosigin, Habeşistan İmparatoru Haile Selasiye, İtalya Başbakanı Aldo Moro, Bulgaristan Cumhurbaşkanı Todore Jivkov, Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle sayılabilir.

GÜNÜMÜZDE ŞALE

Köşk müze-saray olarak geziye açıldığı 1985'te düzenlenmiş, Osmanlı dönemindeki görünümü canlandırılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Yemek Salonu olarak bilinen, Çırağan Sarayı'ndan getirilen sedefli kapıları ve mobilyalarından dolayı Sedefli Salon olarak da anılan salon özgün tefrişiyle düzenlenmiştir.

Yıldız Sarayı'nın birimlerinden olan Istabl-ı Amire yapıları -Ferhan ve Manej- (has ahırlar) ise 1984'ten itibaren restorasyona alınmış, konferans salonu, sergi mekânı ve onarım atölyeleri olarak değerlendirilebilecek şekilde düzenlenmiştir. Toplam beş yapıdan oluşan Istabl-ı Amire yapıları Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından çeşitli kültürel etkinliklere tahsis edilmek üzere 1999'da hizmete açılmıştır.

KAYNAKLAR

? tr.wikipedia.org/wiki/Dolmabahçe_Sarayı – (06.03.2010)

? www.istanbulkulturturizm.gov.tr ? Tarih ? Milli Saraylar - (06.03.2010)

? Milli Saraylar, Yıldız Şelale, TBMM Genel Sekreterliği Milli Saraylar Daire Başkanlığı Yayınıdır, TBMM Basımevi, İstanbul 2007.