SANAT ve SANATTA İLAHÎ GÜZELLİK

Çin den önceleri ithal olarak Türkistan'ın önemli merkezlerinden olan Semerkant' a gelmiş ve daha sonraki yıllarda Semarkant kağıt üretiminde merkez halini almıştır. IX. Yüzyıldan sonra papirüs ve parşömenin yerini tamamen kağıt almıştır. 

Semerkant tan sonra Bağdat, Şam ve Mısır da kağıt imalatı gelişerek buradan Avrupa ya yayılmıştır. XII. Yüzyılda İspanya, XIII. yüzyılda İtalya kağıt sanayilerini kurmuşlardır. Ağaç liflerinden yapılan kağıtlara Haşebi , ipekten yapılan kağıtlara da Hariri denilirdi. 

XV. yüzyıldan itibaren Avrupa kağıtları yurdumuzda da kullanılmaya başlanmıştır. Bunların çoğu İtalya, Venedik ve Orta Avrupa kaynaklarıdır. 

Anadolu' da Amasya ve Bursa da, XVI. Yüzyıldan itibaren Yalova, Kağıthane, Beykoz, İzmit, Hamidiye kağıt fabrikalarında imal edilirdi. 

Hat, tezhip ve minyatür gibi kitap sanatlarında kullanılan kağıtların hepsi pürtüklü ve kalemin yürümesine müsait olmayan bir halde üretilir- di. Bu kağıtlara yazı yazılırken kalemin kağıda takılmaması ve mürekkebin yayılmaması için terbiye adı verilen bir işlem yapılırdı. 

Genelde beyaz renkte olan ham kağıtlar, gözü yorması nedeniyle önce bitkisel boyalarla al, yeşil, mavi, siyah, pembe gibi renklerle boyanırdı. Daha sonra aharlenir (cilalanın), aharlendikten sonra hem aharın kağıda tespiti ve hem de pürüzlerin giderilmesi için mührelenirdi. (yani parlatılırdı) 

Kağıdın Boyanması: 

Kağıt boyamakta daha öncede belirttiğimiz gibi genelde çeşitli bitkiler kullanılırdı. Renk elde edilmek istenen bitkiler derin ve genişçe bir kapa boşaltılırdı. Boyama işlemine tabi tutulacak kağıtlar birer birer bu kap içindeki suya batırılarak kağıtların suyu emmesi sağlanırdı. Boyama işi tamamlandıktan sonra kağıtlar kurumaya bırakılarak, kuruyan kağıtlarda istenilen renk elde edilmiş olurdu. 

Kağıt boyama işleminde kullanılan bitkiler ve verdikleri renkler şöyledir: çay (krem rengi), cevizin yeşil dış kabuğu veya nar kabuğu (kahverengi), cehri tohumu (sarı), al bakkam (kırmızı), mor bakkam (mor), şekerci ocağı işi (şeker rengi), soğan kabuğu (kırmızımtırak). Badem yaprağı (altın sarısı), nohut (nohudi adı verilen renk), kına (hünnaprengi), menekşe yaprağı ve mürver çiçeği tohumu (menekşe rengi) kurt kulağı (yeşil renk). 

Kağıt boyamakta en çok tercih edilen renk krem rengidir. Boyama işleminden sonra kağıda aharleme işlemi yapılır. 

Kağıdın Aharlanması :  

Hat, tezhip ve minyatür sanatlarında bir terim olarak kullanılan ahar, kağıtların pürüzlü satıhlarını düzgün ve kolay yazılabilir hale getirmek, dokusunu kuvvetlendirmek amacı ile kağıtların üzerine sürülen koruyucu bir tabakadır.