TARİHİ HİCAZ TRENİNDEYDİK

BAĞDAT'A TÜRK SANATI

Hicaz demiryolu (bir kültür ve medeniyet ve ipek yolu) nun Bağdat demiryolu (Bağdat'tan geçmekte ve Anadolu bağlantısı Konya şehrimizden) Konya ve Bağdat iki kardeş şehir. Resmiyete kavuşmasa da tarihi bir arka plana sahip, ortak bir özgeçmişe uzanan birlikteliği vazgeçilmez bir gerçek.

BAĞDAT BİZE NE KADAR IRAK?

Bağdat, her Anadolu çocuğunun gönlüne taht kurmuş şehirlerden biri. Kanuni ve IV: Murat, pek çok sıfatları yanında "BAĞDAT FATİHİ” olarak da anılırlar. Abbasi şehri olduğu kadar Osmanlı şehri olarak da bilinir.  Çünkü orası Ulema ve Evliya şehridir. Tarihi kimliği yanında Mezopotamya'nın merkezinde, Babil'in yakınında bulunmasıyla da önemlidir. 

Kültürümüze o kadar girmiştir ki, bir çırpıda pek çok insan onunla ilgili atasözü hatırlar. "Ana gibi Yar Bağdat gibi Diyar olmaz” atasözü bunların en çok bilineni. Yani Bağdat, aşık olunacak veya bir sevgili uğruna yollarına düşülecek kadar önemli ve ne kadar uzak olursa olsun gidilip görülebilecek şehirlerden biridir. O yüzden de bir şarkı güflemiz bunu çok güzel ifade eder. "aşıka Bağdat sorulmaz...”

Acaba ne arıyordum burada? Tarih kitaplarında hikayesini okuduğum Babil harabeleriyle, bin bir gece masallarının tekamül ettiği bu Abbasi ve Osmanlı şehrinde, Bağdat'ta neler görecek ne tür şeyler tanıyacaktım? Beni bu şehre çeken neydi?

Bu kutlu şehir İstanbul ve Konya'dan hemen sonra büyük övgülere mazhar olmuş, Kahire, Şam ve Tebriz kadar önemli bir siyasi fonksiyon sahibi görülmüştür. Mekke ve Kusüs gibi kutsal şehirlerden hemen sonra anılacak önemde bu büyük şehri, Antik Çağın en önemli  şehirlerinden biri olan Babil'in yakınlarına kurulması elbet bir tesadüf olamazdı. 

BABİL KULESİ ve KUYUSU:

Bazı kaynaklarda "Tanrı'nın kapısı” anlamına geldiği söylenen Babil'e Tanrıça İştar adına yapılmış büyük bir kapıdan giriliyor. Bu kapının aslı Avrupa'ya götürülmüş olmasına rağmen aynı malzemeden bir benzeri yapılmış ve boyanmış.

Harabeler arasında surlar 23 mt. genişliğinde Aslanlı Yol, ancak bazı duvarları kalmış. Nabukadnazar'ın yazlık sarayı, büyük mabet ve Asma Bahçelere ait olduğu sanılan duvarlar. Mineli tuğlalardan yapılmış efsanevi İştar kapısının yanında gördüğümüz Nabukadnazar müzesinin içinde, birbiriyle uyuşmayan çeşit çeşit Babil Kulesi tasarımları ve temsili resmileri gerçekten şaşırtıcı. Bugün kalıntıları bile zor bulunan Babil Asma Bahçeleri ile Babil Kulesi, bir zamanlar dünyanın yedi büyük harikasından ikisi sayılmışlardı. Şimdi ise bunlar sadece birer isim ve her biri ötekisinden farklı tasarımlar... Heredot'un tasviri bile inandırıcı olmazsa, gerisi tahmin edilebilir. Bu kuledekiler gibi herkesin meramı aynı. 1978 tarihinden bu yana kazılarına hız verilen şehirdeki, binalar enteresan. 

Babil halkının en büyük Tanrı bildiği Marduk adına yapılan Zigurat'ın ortasındaki Babil kulesinin bugün 91 x 91 mt. lik olduğu tahmin edilen temelleri çok eskiden atılmıştır. Nabukadnazar'dan çok önce bu kule bir kere daha yapılmış, ama hayli yıpranmasından ötürü babası zamanında onu yeniden kurmaya başlamışlar. Rivayetlere göre 50 milyon tuğla yapı taşı olarak kullanılmıştır. Yedi veya sekiz basamaklı olduğu rivayetleri var. Efsanevi kraliçe Semiramis için yaptırıldığı söylenen Asma Bahçelerinin de yeniden imarı düşünülüyor.

O dönemde Babil sürgünün yaşayan Yahudiler, bu kule hakkında çok çeşitli yorumlar yapar. Allah'a isyanın sembolü olarak değerlendirirler.