ESKİMİŞ VE ESKİMEYE BAŞLAMIŞ MESLEKLER

Renkli Taş İşlemeciliği 

Estetik açıdan son derece dikkate değer bu taş sanatı da son derece sınırlı ve çoğunca da bina bütünlüğüne göre detay alanlarda uygulanmıştır. Temeli, Selçuklulara, hatta Mezopotamya mimarisine kadar gerilere giden renkli taş işlemeciliğinin Osmanlı dönemindeki en güzel örnekleri kuşkusuz, birer taht şehri olan İstanbul, Edirne ve Bursa'daki cami, medrese, türbe, saray, sebil, şadırvan gibi önemli yapılarda görülmektedir. Bu işlemeciliğin çokça görülen örnekleri cami kapılarının basık kemerlerindeki geçme tekniğiyle yapılanlardır. En mükemmel örnekleri ise 16. Yüzyılda yapılan Şehzade Mehmed Türbesinde, Hırka-i saadet17. yüzyıl yapılarından Revan ve Bağdat köşklerinde, 18. Yüzyıl eserlerinden Nuruosmaniye camiinde, farklı yerlerde ve farklı biçimlerde renkli taş işlemeciliği örnekleri görülmektedir: 

Bu tarzın başlıca uygulama alanları,. duvar yüzeyleri, kemer köşeleri, revak kemerleri, küçük çaplı düz tonozlar, kapı kemer, alınlık ve söveleri, türbeler, çeşme ve sebiller ile minare kaide ve gövdeleri, yer döşemeleri olup en güzel örnekleri de kuşkusuz İstanbul'dadır. 

Laleli Camiinin duvarlarının iç; Şehzade Mehmed Türbesi,Revan Köşkünün ve Hırka-i Saadet-Dairesinin dış cephelerindeki renkli taş işlemecilikleri, yine Revan Köşkünün eşiklerindeki kakma tekniğiyle yapılan Rumi desenler, bu yapıların mimari üsluplarını etkileyecek oranda uygulanmıştır. Ustalar, milimetrik hesaplarla ,kesip biçtikleri beyaz, siyah, kırmızı, kirli sarı ve yeşil mermerlerden inceli kalınlı silmeleri, levha, kartuş, daire ve geometrik - bitkisel desenli parçaları, gömme, kakma, oyma, geçirme teknikleriyle herhalde çok emekler ve dikkatler harcayarak yerlerine yerleştirebilmişlerdir. Sultanahmet Camii mihrap duvarındaki sekizgen biçiminde istiflenen Kûfi yazılı levha, Laleli Camii, hünkar mahfilindeki siyah mermer üzerine kakma tekniğiyle işlenen tuğra, Yenicami hünkar mahfilindeki duvar panosu, Topkapı Sarayı Hırka-i Saadet dairesinin Sofa-i Hümayun'a bakan duvarları ile Revan Köşkünün diş cephesinin çini kaplamalara kadar devam eden renkli, hareli mermer kaplamaları, aynı zamanda bu yapıların diş etkenlerden korunması bakımından rasyonel uygulamalardır.