BİZİM COĞRAFYAMIZDA… Türklerin Sosyal Yaşamında Çadırın Yeri ve Önemi

Çadır mehterlerinin kışlası; mehterhane-i hayme-i hassa kışlağı, hayme mehterleri kışlağı gibi isimler almaktaydı. Çadırlar ve çadır yapımında kullanılan malzemelerin toplu olarak konduğu yer mehterhane-i mühimmat ambarı ve hassa mühimmat ambarı adlarını taşımaktaydı.

Günümüze ulaşamayan çadır mehterleri kışlasının nerede inşa edildiği kesin olarak bilinmemektedir. Sultanahmet semtindeki At Meydanının batısında bulunan Aslanhane'nin bitişiğinde terziler cemaatinin işyerleri bulunmaktaydı. Ehli Hiref imalathanelerinin bir kısmı Ağa kapısında olup Ağa kapısı esnafı arasında Çadırcılar da bulunuyordu. Bu teşkilatın saraya da yakın olması gerekliliğiyle bu bölgede yer aldığı düşünülmektedir.

Sultanahmet'te bugünkü Tapu Dairesi yakınında bulunan "Mehterhane-i Amire Kasr-ı Hümayun”un yakınında bulunan, çadır mehterleri kışlasından dolayı bu isimle anılması da bu düşünceyi desteklemektedir. Mehterhane kasrı 1807 yılında çıkan bir yangında Kışla ile birlikte yanmış, bu yangında çok sayıda çadır,taht, halı ve birçok değerli madeni eşya da yok olmuştur. Ye¬ni kasrın yapımından yaklaşık 10 yıl sonra yeniden bir yangın geçirdiği bilinmektedir.

Çadır teşkilatı başta Otağ-ı Hümayun olmak üzere bü¬tün saray çadırlarını ve mefruşatını dikmek, korumak, taşımak, kurmak ve yapımı için gerekli malzemeyi sağlamakla görevliydi.

Gerektiğinde Bursa, Edirne ve Şam'dan ustalar getirtiliyor ya da bu merkezlere çadır siparişi veriliyordu. 1750 yılında Halep'te bir Otağ-ı Hümayun diktirildiği bilinmektedir.

Sadrazam, vezir gibi önemli kişilerin çadırları ölümle¬rinden sonra genellikle satın alınarak özel ambarlarda koruma altına alınıyordu. Bu ambarlarda her zaman çadır yapımı ve süslemesinde kullanılan kumaş iplik çeşitleri bulunmaktaydı.

Seferler ve Hac kafileleri dışında özel törenlerde de çadır mehterlerine önemli görevler düşerdi. Çadır meh¬terlerine yardımcı olan birliklerden biri de Has Ahur kuruluşuydu.

Hacca gidişler ve seferler sırasında çadırlar ve diğer malzemelerin taşınması Has Ahur seyisleri tarafından yönetilen at, deve gibi binek hayvanları yardımıyla gerçekleşiyordu. 

KAYNAKÇA: Ramazan Çadırı, Üsküdar Belediyesi Bakanlığı, Üsküdar, Mart 2004, s. 47-53