Ticari ahlaksızlık enflasyondan daha hızlı yükseliyor

Ülkemizde özellikle kur kaynaklı maliyetler başta olmak üzere enerji ve türevlerinde uzunca bir süredir her hangi bir fiyat artışı olmamasına rağmen tekelleşmiş piyasa bozucu şirketler adeta frenden boşalmışçasına zam yapmaya devam ediyorlar.

Piyasalar üzerinde hâkimiyet oluşturan bu fırsatçılar; asgari ücret, memur ve emekli zamlarının konuşulduğu bu günlerde; önden yüklemeli zamlarla ücret artış oranlarının açıklanacağı günlere hazırlık için birbirleriyle zam yapma yarışmasına girmiş durumdalar. Piyasalara yön veren ‘kartelci görünmez eller' kırılmadan bu sorunların çözülmesi pek mümkün görünmüyor. Piyasa bozucu bu şirketlerin; zamlarla ilgili toplumsal itirazlar karşısında arkasına sığındıkları en temel gerekçeleri ise işçi ücretleridir. Hâlbuki işçi ücretleri en hantal işletmelerde bile yüzde 50'yi geçmemektedir. Fiyat artış dönemlerinde sektörel ortalamaların üzerinde fahiş artışlar yapan bu firmalar kayıt dışı yöntemlerle daha az vergi ödeyerek kar sarhoşluğu yaşıyorlar. Böylece piyasa rekabetini bozarak hem vatandaşları hem de devleti kandırıyorlar. Garip gürebanın sofrasındaki ekmeği küçültmek için yaptıkları kriz fırsatçılığını üstün bir meziyetmiş gibi pazarlayan bu gözü dönmüşlere daha fazla alan bırakmamak gerekiyordu devlette tam bunu yaptı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in X sosyal medya hesabından: "Piyasalardaki hâkim gücünü kötüye kullanan, kazançları ile vergi beyanları arasında tutarsızlık bulunan işletmelere yönelik denetimlerin artırılacağını; kayıt dışılığa yönelerek vergi üzerinden rekabet avantajı sağlanmasına müsaade edilmeyeceğini” açıklamasıyla birlikte ticari hayatımızı esir alan bu fırsatçılara karşı maliyenin harekete geçeceğini açıklaması oldukça önemlidir. Sonuç olarak satıcılarla-alıcılar arasındaki kanuni düzenlemeler ve denetimler elbette ki önemlidir. Âmâ daha önemli bir şey var ki oda yazılı olmayan ticari ahlak kurallarıdır. Ne yazık ki enflasyonist ortamlarda ticari ahlaksızlık enflasyondan daha hızlı yükseldiği için; enflasyon düşüşe geçse de ahlaksızlık kalıcı hale geliyor.