Sözün insanlar üzerindeki etkisi çok büyüktür. Akıllıca söylenmiş sözler, karşıdakini inandırır, yumuşatır; işlerin olumlu yola girmesini sağlar. Ölçüsüz, sert sözler ise karşıdakini sinirlendirir, söyleyenin öldürülmesine bile yol açabilir.
Söz deyip geçmeyelim. Bir sözün insan üzerinde büyük etkisi vardır. Yerinde söylenmiş bir söz, karşıdakini yumuşatır, inandırır; işimizin olmasını sağlar. Ölçüsüz, sert, kırıcı sözler ise kavgaya, kargaşaya yol açar. Yunus Emre'nin şu mısraları da aynı gerçeği doğruluyor: "Söz var kese savaşı, Söz var kestire başı."
Diyelim ki birinde alacağınız vardır. Adam bir türlü getirip borcunu ödemiyor. Siz bu konuda yüzde yüz haklısınız. Adama gider de: "Bire namussuz-, bire alçak adam. Benim paramı niye vermiyorsunuz?" diye söze başlarsanız, adam herhalde sizi kuzu kuzu dinlemez değil mi?
Bu sözler karşısında sinirlenen adam, size şiddetle karşı çıkar. Belki öldürülmenize bile yol açılmış olur. Öyleyse, sözü baş yitirecek biçimde sert ve ölçüsüz değil, iş bitirecek biçimde ölçülü söylemek gerekir.
Söz yerinde ve zamanında söylenmelidir. Söylenen söz, olumlu sonuçları beraberinde getirmesi bakımından önemlidir. Çünkü söylenen bir söz kötü sonuçlar yaratır, insanı canından eder. Boş yere söylenmemiştir: “Söz var, iş bitirir; söz var, baş yitirir” diye…
Onun için söz gümüşse sükût altındır şeklinde düşünmek ve bunu yaşamak daha hayırlıdır. Konuşmak güzel, yararlı bir şey olabilir. Ama susmak ondan iyidir. Çünkü konuşmak insanın başına birtakım işler açabilir.
Susan için böyle bir şey söz konusu değildir. İnsanlar konuşmasını bildikleri gibi, yeri geldikçe susmasını da bilmeli, lüzumsuz konuşmamalıdır. Sırası geldiğinde susmasını da bilen, değerini artırır, saygınlık kazanır.
İlişkilerimizde dikkatli ve ölçülü konuşmalıyız. Karşımızdakini sinirlendirip başkaldırtan da, yatıştırıp yola getiren de çılgınca ya da akıllıca söylenen sözdür. Zira söz var, dağa çıkarır; söz var, dağdan indirir.
Dikkat edelim! Söz ağızdan çıkar. Yani mert olan kişi, sözünde durur; verdiği sözü yerine getirir. Söz verildikten sonra, verilen sözü tutmamak dürüstlüğe sığmaz. Verilen söz mutlaka tutulmalıdır. Çünkü söz bir Allah bir:
Söz dediğin yaş deridir, nereye çekersen oraya gider. Birçok sözler, çeşitli anlamlara gelebilir. Kimi zaman dinleyenler, bir sözü, söyleyenin aklından geçmemiş olan bir anlama çekerler. Bu nedenle söyleyenden daha çok dinleyenin arif olması gerekir.
Sen yine de söyleyene bakma, söyletene bak! İçinden geleni söyleyen bir kişinin sözleri, doğru çıkmasını istediğimiz şeylerse, bunları ona Allah söyletiyor der, söylediklerine inanmak isteriz. Umarız ki doğu konuşa!
Selam ve dua ile…
