E-gazete
Konya Ovası'nda, kuraklık ve kontrolsüz yer altı su kullanımıyla oluşan obrukların sayısının artmasından endişe ediliyor. Geçmişte daha uzun yıllar içinde oluşan obrukların şimdi çok daha kısa sürede oluşmaya başladığını belirten uzmanlar, "Yağış durumunda değişim olmazsa yer altı su kullanımının daha çok olacağını ve bunun da yeni obruk oluşumlarını etkileyeceği” yorumunu yapıyor.
Kuraklık ve kontrolsüz yer altı su kullanımı!
Konya Ovası'nda, kuraklık ve kontrolsüz yer altı su kullanımıyla her geçen gün sayıları artan obruklar görülmeye devam ediyor. Karapınar ilçesinde tarla ve yerleşim yerlerinde de sıklıkla karşılaşılan obruklardan bazılarında yıllar içinde çökmeler yaşanıyor.
Obruk nedir?
Obruk, yer altında kireçtaşı gibi eriyebilen kayaçların zamanla boşluklar meydana getirmesi ve bu boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan karstik yer şekli.
Yer altı suyunun, karbondioksit ile birleşimi sonucu karbonik asit oluşur. Bu karbonik asit kireç taşının yoğun olduğu toprakları zamanla çözerek yer altında mağaralar oluşmasına neden olur, bir müddet sonra mağaranın üstünde bulunan toprak çöker. İşte bu çökme sonucu oluşan derin çukurlara obruk denir. Çözünebilir kayaçların bulunduğu bölgelerde yeryüzü boyut ve şekilleri çeşitlilik gösteren çok sayıda çöküntüyle doludur.
Obruk nasıl oluşur?
Obrukların çoğu iki şekilde oluşur. Birincisi alttaki eriyebilen kayaçlar topraktan sızan sularla çözünürler ve kayaç içinde bulunan doğal boşluklar genişler ve üzerlerinde bulunan toprakla doldurulurlar. Yer altı suyu kayacı çözmeye devam ettikçe toprak ortadan kalkar ve geride yamaç eğimi düşük, derinliği fazla olmayan çöküntüler bırakır. Komşu obruklar birleştiğinde ise çözünme vadileri denilen daha büyük, düzensiz, kapalı bir çöküntüler ağı oluşturur. Obruklar ayrıca bir mağara tavanının çökmesi sonucu dik kenarlı bir krater şeklinde de oluşur. Bu yolla oluşan obruklar özellikle nüfusun fazla olduğu bölgelerde ciddi bir tehlikedir.
300 m genişliği ve 145 m derinliği!
Türkiye'nin yeraltı sularının 3'te 1'ini barındıran Konya Havzası'nda 2000'i aşkın obruk bulunuyor. Bunlardan en meşhuru 300 m genişliği ve 145 m derinliğiyle Kızören obruğu. Merkez Karatay ilçesine bağlı Obruk kasabası da ismini ondan alıyor. Obrukların diğer bir özelliği de yazın ilk aylarında koyu lacivert ve yeşil olan renginin yaz ilerledikçe çivit mavisi, berrak bir renk alması. Meyil, Çıralı, Gökhöyük Obruk, Kuru obruk, Kangallı obruğu, Hamam obruğu Obruk Platosu'nun diğer obruklarıdır. Obrukların yaygın olduğu diğer bir alan ise Antalya'nın doğu kesimindeki Çimiköy platosudur. Burada 22 obruk belirlenmiştir. Mucur Obruğu, Cennet ve Cehennem obrukları bilinen diğer obruklarımızdır.