Konya Ovası, Türkiye'nin en önemli tarım bölgelerinden biri olmasına rağmen, yıllardır devam eden kuraklık nedeniyle büyük bir tehlikeyle karşı karşıya. Göllerin kuruması, barajlardaki su seviyelerinin azalması ve yeraltı su kaynaklarının hızla tükenmesi, bölgenin geleceğini tehdit ediyor. Bu durum yalnızca doğayı değil, aynı zamanda bölge ekonomisini, tarımı ve insan hayatını da doğrudan etkiliyor.
Yeraltı Suyu Tükeniyor
Konya'da içme suyu artık tamamen yeraltı kuyularından sağlanıyor. Ancak bu kuyuların bize daha ne kadar su temin edeceği bilinmiyor. Zira her geçen yıl daha derinlere inerek ihtiyaç karşılanıyor. Bu da yeraltı su kaynaklarının hızla tükenmekte olduğunun en büyük göstergesi. Yani günün birinde içmeye bir bardak su bulamayabiliriz.
Burada bir gerçeği görmekte fayda var. Aslında içme suyu olarak tükettiğimiz miktar toplam tüketim miktarının sadece yüzde 5'i kadar bir şey. Diğer yüzde 95 tarımsal solamada kullanılıyor. Konya Ovası'nda yaygın olarak yetiştirilen şeker pancarı, mısır, patates ve ayçiçeği gibi ürünler çok fazla su tüketiyor. Ancak bölgedeki su kaynakları bu kadar yüksek su ihtiyacını karşılayabilecek kapasitede değil. Her yıl çiftçiler daha derin kuyular açmak zorunda kalıyor ve bu süreç yeraltı suyunun hızla azalmasına neden oluyor.
Obruklar Artıyor, Göller Kuruyor
Yeraltı su seviyesinin düşmesi, bölgedeki toprak yapısını da olumsuz etkiliyor. Konya ve çevresinde her yıl onlarca obruk oluşuyor. Bu doğal çöküntüler, suyun çekilmesiyle birlikte yer altındaki boşlukların çökmesi sonucu meydana geliyor ve hem tarım arazilerine hem de yerleşim yerlerine zarar veriyor.
Göllerimiz de hızla kuruyor. Akşehir Gölü tamamen kurudu, Beyşehir Gölü ise alarm veriyor. Küçük göller çoktan kurudu, barajlarımızda su kalmadı. Bu doğal su kaynaklarının kuruması, bölgedeki ekosistemin dengesini de altüst ediyor.
Ne Yapılmalı?
Su krizini çözmek için artık vakit kaybetmeden ciddi önlemler alınmalı. Başımızı kuma gömmenin kimseye faydası yok. Öncelikli olarak:
1. Az Su Tüketen Ürünlere Yönelinmeli: Konya Ovası'nın su kaynakları kısıtlı olduğu için, burada suya daha az ihtiyaç duyan tarım ürünleri yetiştirilmeli. Buğday, arpa ve baklagiller gibi az su isteyen ürünler teşvik edilmeli.
2. Çok Su Tüketen Tarım Ürünleri Kısıtlanmalı: Şeker pancarı, mısır, patates gibi aşırı su isteyen ürünlerin ekimi Konya Ovası'nda sınırlandırılmalı ve bu ürünler su kaynaklarının daha bol olduğu bölgelere kaydırılmalı.
3. Çiftçiye Destek Verilmeli: Çiftçiler, su tasarrufu sağlayan yöntemlere yönlendirilirken, ekonomik kayıplar yaşamamaları için devlet desteği almalı. Tarımsal teşvikler, az su tüketen ürünler lehine değiştirilmeli. Devletin bu yönde gayreti var ama yeterli değil.
4. Modern Sulama Sistemleri Yaygınlaştırılmalı: Açık kanal sulama yerine, damla sulama gibi suyu verimli kullanan modern sulama teknikleri teşvik edilmeli.
5. Yeraltı Sularının Kullanımı Kontrol Altına Alınmalı: Denetimsiz ve bilinçsizce açılan kuyular sıkı şekilde denetlenmeli ve yasadışı su kullanımı önlenmeli.
Geleceğimizi Korumak Zorundayız
Konya Ovası, su krizinin en ciddi yaşandığı bölgelerden biri ve eğer gerekli önlemler alınmazsa çölleşme kaçınılmaz olacak. Doğa kendini yenileyebilir, ancak bu süreç insan müdahalesiyle hızlandırılabilir ya da tamamen yok edilebilir.
Bugün alacağımız kararlar, yarınki Konya'nın kaderini belirleyecek. Su kaynaklarını korumak, bilinçli tarım politikaları uygulamak ve çiftçileri destekleyerek sürdürülebilir bir çözüm üretmek zorundayız. Aksi halde, çok yakın bir gelecekte Konya Ovası atlaslarda Büyük Konya Çölü şeklinde geçecek.
Bunun böyle olmaması için bir yiğit insana ihtiyaç var. Simge bir insana…Köy köy, mahalle mahalle, tarla tarla dolaşıp bu hakikati tüm çiftçilere anlatacak birine… Hani 99 depreminden sonra bir Deprem Dede'miz olmuştu ya… Öyle biri… Kim bilir belki o zaman gaflet uykusundan uyanırız.
Bilim insanı merhum Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara, namı diğer Deprem Dede, deprem gerçeğini görebilmemiz için böyle bir işlev görmüştü.
