Mevlana, Konevi ve Urmevi’yi Anlamak İçin…

123.999 Peygamber ve sahife/kitaplarla belli bir kıvama gelen İslam; son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Kur'an-ı Kerim ile kemal buldu, tamamlandı. (Maide, 5/3.)

7. Asırda tamam olan İslam dini bilinen dünyanın her tarafına tesir ederek tam anlamıyla evrensel bir Medeniyet çerçevesine 13. Yüzyılda ulaştı.

Bu çerçeveyi taşıyan yüzlerce şehir vardı, ama 3 tanesi taşıyıcı kolon olarak diğerlerinden bir adım öne çıkmıştı.

Doğu'da Semerkant, Batı'da Kurtuba ve Merkezde Konya…

Zirveye ulaştığı dönemde Konya'yı ilim alanında temsil eden, ön plana çıkan üç isimden bahsedebiliriz.

Bunlar; Konya'nın kalbi Mevlana Celaleddin Rumi, Konya'nın vicdanı Sadreddin Konevi ve Konya'nın aklı Siraceddin Urmevi…

Konya 13. Yüzyılda; Maturidi ve Hoca Ahmet Yesevi gibi zatların ehli beytten alıp yoğurdukları İslam anlayışını Belh'ten gelen Mevlana Celaleddin Rumi, Tebriz'den gelen Şems-i Tebriz'i, Tiflis'ten gelen Hubeyş et-Tiflîsî, Semerkant'tan Şemşeddin Semerkandi, Sührevend'den Ebû Hafs Ömer Sühreverdî, Şiraz'dan Kutbuddîn Şîrâzî, Musul'dan Esîrüddîn el-Ebherî, Azerbaycan'dan gelen Siraceddin Urmevi ve Ekmeleddin Nahçevani, Malatya'dan gelen Sadreddin Konevi ile; Endülüs birikimini ise Muhyiddin'i Arabi ile birleştirmiş ve kıyamete kadar devam edecek olan vasat ümmetin kanaatini ifade eden Anadolu İslam'ının teori ve pratiğini ortaya koymuştu.

Bu üç isim İslam'ın gergef gergef örüldüğü bir çevre içinde bir adım öne çıktılar.

Peki, bu zatları sadece "an” mak ile yetinmeyip, "anlamak” için ne yapmalıyız.

Konuyu şu tasvir ile aktarmaya çalışalım.

İslam Dini bizi dünya ve ahiret saadetine taşıyan 10 vitesli lüks bir otobüs gibidir.

Bu otobüsün kullanımı tamamen kişinin kendi özeline verilmiştir.

İslam'ı kendi akıl ve kalbinizi kullanmadan anlayamaz ve yaşayamazsınız.

Yani otobüsü bizzat kendiniz kullanamazsanız size hizmet vermez.

İslam, muharref Hristiyanlık gibi "aracı/ruhban sınıfı” kabul etmez.

"Lâ ruhbaniyete fi'l-İslâm” Hadis-i Şerif, Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ (II, 528)

Otobüsü hareket etmesine sağlayan vitesleri açalım.

1. Vites: Kur'an-ı Kerim
2. Vites: Sünnet-i Seniyye
3. Vites: Ebu Hanife (Hanefiler için)
4. Vites: İmam Maturidi
5. Vites: Mevlana/Konevi/Urmevi/…

İslam otobüsünde sağlıklı ve konforlu bir yolculuk için her kalkışın Kur'an-ı Kerim'le başlayıp, Hadis-i Şerif'le hızlanıp, onlardaki istihsanı ortaya koyan İmam-ı Azam ile yol alıp, bütün bunları akidenin esasları olarak ete kemiğe büründüren İmam Maturidi ile mesafe kat ettikten sonra Mevlana, Konevi ve Urmevi'nin eserleriyle devam etmek gerekiyor.

Günümüzde İslam adına konuşan bazı insanların stop etmelerinin sebebi bu sıralamaya dikkat etmemeleri.

Beşinci viteste otobüsü kaldırmaya çalışıyorlar!

Otobüs sadece ve sadece birinci vitesle kalkar, ikinci vitesle devam eder.

Konevi bu konuya şu cümlesiyle işaret eder:

"Delilini Kur'an ve Sünnet'ten almayan bilgi sizi marifete (Allah'a) götürmez.

Mevlana, Konevi, Urmevi için geçerli olan kural; bütün İslam âlimlerinin eserleri için geçerlidir.

Beş vitesin hakkını vermeden altıncı vitese atamazsınız, otobüsü stop eder, yol alamazsınız.

Bence İslam âleminin ne önemli problemlerinden birisi budur.

Kolaycılığa kaçıp, beş vitesin hakkını vermeden direkt altıncı viteslerle yol alabileceklerini zannediyorlar.

To Understand Rumi, Konevi and Urmevi…

Islam, which reached a certain consistency with 123.999 Prophets, pages/books; the last Prophet It found perfection with Muhammad (pbuh) and the Qur'an, and it was completed. (Maida, 5/3.)

The religion of Islam, which was complete in the 7th century, reached a fully universal Civilization framework in the 13th century by influencing all parts of the known world.

There were hundreds of cities that carried this framework, but 3 of them stood one step ahead of the others as carrier columns.

Samarkand in the East, Cordoba in the West and Konya in the Center…

We can talk about three prominent names who represented Konya in the field of science when it reached its peak.

These; Mevlana Celaleddin Rumi, the heart of Konya, Sadreddin Konevi, the conscience of Konya, and Siraceddin Urmevi, the mind of Konya...

Konya in the 13th century; Mevlana Celaleddin Rumi from Belh, Şems-i Tabriz from Tabriz, Hubeyş et-Tiflisî from Tbilisi, Şemşeddin Semerkandi from Samarkand, Suhrevend Abu Hafs Ömer Sühreverdî, Kutbuddin Şîrâzî from Shiraz, Esîrüddîn el-Ebherî from Mosul, Siraceddin Urmevi and Ekmeleddin Nahchevani from Azerbaijan, Sadreddin Konevi from Malatya; He combined Andalusian knowledge with Muhyiddin and Arabi and revealed the theory and practice of Anatolian Islam, which expresses the opinion of the mediocre ummah that will continue until the end of the day.

These three names stepped forward in an environment where Islam was knitted tight.

Well, what should we do to not only "remember" but "understand" these people?

Let's try to convey the subject with the following illustration.

The religion of Islam is like a luxury 10-speed bus that carries us to the happiness of the world and the hereafter.

The use of this bus is completely given to the individual.

You cannot understand and live Islam without using your own mind and heart.

In other words, if you cannot use the bus yourself, it will not serve you.

Islam does not accept "intermediary/clergy" like distorted Christianity.

"La clergy fi'l-Islam" Hadith-i Sharif, Aclûnî, Keşfü'l-Hafâ (II, 528)

Let's turn on the gears that allow the bus to move.

Gear 1: The Holy Quran

2nd Gear: Sunnah-i Seniyye

3rd Gear: Abu Hanifah (for Hanafis)

4th gear: Imam Maturidi

5th Gear: Mevlana/Konevi/Urmevi/…

For a healthy and comfortable journey on the Islamic bus, Imam Maturidi, who embodies all these as the principles of the creed, begins every departure with the Qur'an, accelerates with the Hadith-i Sharif, proceeds with Imam-i Azam, who reveals the istihsan in them. It is necessary to continue with the works of Mevlana, Konevi and Urmevi.

The reason why some people who speak in the name of Islam today are stopping is because they do not pay attention to this order.

They're trying to lift the bus in fifth gear!

The bus starts with first gear only and continues with second gear.

Konevi refers to this issue with the following sentence:

"Knowledge that does not take its evidence from the Qur'an and Sunnah will not lead you to knowledge (Allah).

The rule applicable to Mevlana, Konevi, Urmevi; It is valid for the works of all Islamic scholars.

You can't shift to sixth gear without doing the right of five gears, the bus will stop, you can't travel.

I think this is one of the most important problems of the Islamic world.

They think that they can take the easy way out and go straight with the sixth gear without doing the five gears justice.