Yerin ayağın altından kayması hissi, sersemlik, baş dönmesi… Vertigo hayat kalitesini düşüren önemli bir sorun. Özellikle depremlerden sonra artış gösteren vertigonun çözümü ise doğru tespit ve tedaviden geçiyor.
Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem neredeyse üç ay önce gerçekleşti. Ancak depremin toplum üzerindeki etkileri halen sürüyor. Afetzedelerde deprem sonrası pek çok rahatsızlık ortaya çıktı. "Baş dönmesi” olarak da bilinen vertigo o sorunlardan biri…
Vertigo, acil servise en sık başvurulan sebeplerden biri olarak biliniyor. Dünya nüfusunun neredeyse yüzde 10'unda görülen vertigo, hayat kalitesini ciddi derecede düşürüyor. Çözüm ise nedeninin doğru bir şekilde teşhis edilerek tedavi edilmesinden geçiyor. Peki vertigo neden kaynaklanıyor? Nasıl teşhis ediliyor? Neden deprem sonrası vertigo şikayetlerinde artış yaşandı?
Vertigoya sebep olan pek çok sağlık sorunu var
Vertigoyu, "Kişinin aslında dururken hareket etme veya baş dönmesi hissine kapılması durumu” olarak özetleyen Dr. Şalçini sözlerini şöyle sürdürüyor:
"En basiti yerin ayağının altından kayıyor olması, sersemlik hissi, vücut pozisyonu değiştiğinde görüntünün kayması ve desteksiz yürüyemeyecek kadar ağır çeşitleri bulunuyor.”
Vertigoya sebep olan pek çok sağlık sorunu bulunduğunu ifade eden Dr. Şalçini, "Genelde santral ve periferik olarak iki tipe ayırmaktayız. Santral vertigoda problem beyin ve sinir sistemi ile alakalıdır” diyor.
Periferik vertigoda sorunun iç kulakla ilişkili olduğuna değinen Dr. Şalçini, bu tipin daha sık görüldüğünün altını çiziyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: "Halk arasında kulak kristallerinin oynaması olarak isimlendirilen Benign Pozisyonel Paroksimal Vertigo (Pozisyona Bağlı Aralıklı İyi Huylu Vertigo) en sık görülen çeşidi olsa da Meniere hastalığı veya başka sebeplerin de araştırılması lazım.”
Vertigo bunların yanı sıra epilepsi, migren, beyin tümörleri ve psikolojik hastalıklardan da kaynaklanabiliyor. Bu nedenle baş dönmesi şikayetiyle sağlık kuruluşlarına başvuranların altta yatan başka hastalıklar açısından araştırılması gerekiyor.
Kadınlarda daha sık görülüyor
Her yaş grubunda ortaya çıkabilen vertigo, erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülüyor. Yine özellikle ileri yaşlarda görülme oranı daha çok artıyor. Hatta her üç kişiden birinin hayatının bir döneminde vertigoyla karşılaştığı belirtiliyor.
Vertigoyu tetikleyen pek çok faktör bulunuyor. Öyle ki beyin hastalığı gibi ciddi, su tüketiminin az olması gibi basit nedenlerden söz ediliyor. Yine kafaya alınan darbeler, ani baş hareketleri, uykusuzluk ve psikiyatrik hastalıklar da vertigoyu tetikleyen nedenler arasında yer alıyor.
Deprem sonrası neden vertigo gelişiyor?
Özellikle deprem sonrası vertigo vakalarında artış yaşandığı söyleniyor. Bunun sebebini Dr. Şalçini'den öğreniyoruz: "Deprem sonrası vertigo kavramı yakın zamanlarda Japon araştırmacıların tıbbi literatüre kattığı bir terim. Deprem sonrası vertigo gelişmesi için illa depremi bire bir yaşamanız gerekli değil. Medya ve diğer iletişim araçları da buna sebep olabilir. Bu durum yol tutanlarda ve kadınlarda daha sık görülüyor.
Ayrıca travma sonrası stres bozukluğu yaşayanlarda ve anksiyetesi yüksek olanlarda da vertigo daha kolay olmakta. Deprem esnasında fiziksel bir hasar (kafa travması gibi) yok ise, deprem sonrası fiziksel şartların zorluğu, psikiyatrik hastalıkların tetiklenmesi sebebiyle görsel, derin duyu ve kulak dengesi arasındaki hassas dengenin bozularak vertigoya neden olduğu düşünülüyor.”